بررسی اثر متیل جاسمونات و تنش شوری بر روی اسانس و برخی پارامترهای فیزیولوژیکی گیاه شنبلیله(trigonella foneum-graceum l.)

در پ‍‍ژوهش حاضر، برهم کنش متیل جاسمونات 0و70 میکرومولار و 0، 80، 160 و 240 میلی مولار کلرورسدیم بر کیفیت و کمیت اسانس و برخی پارامترهای فیزیولوژیکی گیاه شنبلیله (trigonella foenum graeciume l.) بررسی شد. بذرهای شنبلیله درون ماسه استریل رشد یافتند و در شرایط گلخانه ای به ترتیب در دمای 25 و 18 درجه سانتی گراد ( روز و شب ) و تحت دوره نوری 16 و 8 ساعت ( به ترتیب روشنایی و تاریکی ) قرار گرفتند و با محلول هوگلند آبیاری شدند. از روز شانزدهم، بعد از تشکیل برگ دوم، با کلرورسدیم و متیل جاسمونات تیمار شدند. نمونه برداری 37 روز بعد از کشت جهت سنجش های بیوشیمیایی وفیزیولوژیکی انجام شد. با استفاده ازآنالیز کمی اسانس بوسیله gc و gc/ms 45 ترکیب مختلف در اسانس شناسایی شد که از ترکیبات مهم در اسانس شنبلیله فیتول و بتا آیونون و لاریکسول بود. مقایسه کمی اجزای تشکیل دهنده اسانس نشان داد که میزان فیتول با افزایش شوری افزایش یافت. تیمارمتیل جاسمونات نیز بر میزان بتاآیونون افزود. لاریکسول ترکیب جدیدی بود که در نمونه شاهد موجود نبود و در طی تیمار کلرور سدیم ظاهر شد و در پایین ترین غلظت تیمار کلرورسدیم (80 میلی مولار ) بالاترین میزان را داشت. با افزایش غلظت کلرورسدیم، میزان رشد، وزن خشک و تر برگ و وزن خشک گیاه، محتوای نسبی آب برگ ها ، شدت فتوسنتز و تنفس، فعالیت آنزیم های پراکسیداز و کاتالاز، میزان مالون دی آلدهید ،کاروتنوئید ها، نقطه جبران co2 و غلظت قند های محلول افزایش یافت. در حالی که در تیمار توأم متیل جاسمونات با کلرورسدیم کاهش فاکتورهای رشدی میزان ماده سازی خالص، میزان رشد نسبی، وزن خشک و تر برگ، وزن خشک ریشه، وزن تر و خشک کل گیاه، میزان آب در واحد سطح، قندهای نامحلول و محتوای نسبی آب برگ ها کم تر بود. میزان پرولین، پروتئین، قند های محلول افزایش یافت، میزان افزایش مالون دی آلدهید ریشه کم تر و افزایش فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان کاتالاز و پراکسیداز نسبت به تیمار کلرورسدیم بیشتر بود. پیشنهاد می شود که تیمار گیاهان با جاسمونات مقاومت گیاهان به تنش را بهبود می بخشد.